Terapist İmgesi ve Çerçeve – Psikanaliz Çalışmaları Derneği

Hazal Çelik

Özet:

Psikanalitik çerçeve basitçe analizanla analist arasındaki terapötik ilişkinin sınırlarını belirleyen, bu ilişkinin kapsanmasını ve sürdürülmesini sağlayan tutum, davranış ve kurallar bütünü olarak tarif edilebilir. Çerçeveyi en geniş anlamda analitik ilişkinin sınırlarından daha çok tarafların psikoseksüel pozisyonlarını anlamaya çalışan, terapötik ilişkinin dışında da, kuramı, teorisi ve pratiğiyle birlikte, metinlerarası ilişkiye hem örnek olabilecek, hem de adı geçen ilişkilere simetriye edebilecek bir model gibi de düşünebiliriz.

….

Tüm konuşma boyunca çerçeve ve terapist imgesi farklı anlamlarda birbirlerinin yerine geçebilirler. Çerçeve daha en baştan terapinin sonlanacağına (tamamlandığına) dair sözleşmesini de kurar. Tamamlanmanın yolları ve işleyişinin sırlarını da açık ede ede ilerler. Çerçeve aynı zamanda terapisti bir imge olarak sınırlayacak bir sözleşmeyi de kuracak biçimde başlar. Analist, hastanın self-taslağı olarak yer aldığını da söylemiş olur. Analizanın neyi çalışacağını belirlerken, analistin de neleri çalıştıracağını belirlemiş olur.

….

Psikanalitik çerçeve sadece hastayı sınırlandıran değil, bilinçdışının görünümlerini aşan bir şeyi daha hedefler. Selfin oluşmasını sağlayan bir sistematiğin imgelerine dönüşmüş olmayı hedefler.

….

Hastanın en ilkel ruhsal çalışması da ancak bilinçdışı talebinin (semptom/dil gibi) görünür hale gelebilmesi ile mümkündür. Analist aslında geçici bir süreliğine ve gerektiği müddetçe hastanın bilinçdışını temsil eden olmayı kabul etmiş kişidir. Hastanın bilinçdışı talebinin hasta tarafından tanınabilmesi için bir geçirgenlik gerekir. Geçirgenlikten kasıt, o talebin gerçekleşmesinin aksine iletilebilmesine olanak tanıyan bir nesne olarak durabilmeyi becermektir. Anonim analisten öte terapist imgesi ya da diğer deyişle self-taslağı buna imkan tanır. Çerçeve ise hastanın geçirgenliğinin ardında başka bir öznellik daha sezmesine olanak tanır. Oradaki imge şöyle düşünülebilir; "bir parçan gibi dursam da, aslında ayrıyız, senin çalışabilmen için bir süre/bazen bir bütünmüşüz gibi durmaya devam ediyorum.”u sezdirir.